Biện pháp quản lí hoạt động thực tập sư phạm của sinh viên khoa sư phạm, trường Đại học An Giang

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 430 (Kì 2 - 5/2018), tr 29-33<br /> <br /> BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP SƯ PHẠM<br /> CỦA SINH VIÊN KHOA SƯ PHẠM, TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG<br /> La Thị Kim Bách - Trường Đại học An Giang<br /> Ngày nhận bài: 10/03/2018; ngày sửa chữa: 28/03/2018; ngày duyệt đăng: 10/04/2018.<br /> Abstract: Management of pedagogical practice is an important cooperative task of the rector, the<br /> department leaders and all educational forces in the university. In this article, author analyses the<br /> situation of management of teaching practice of students at Faculty of Pedagogy, An Giang<br /> University. Based on this foundation, the article proposes some measures to improve quality of<br /> management of pedagogical practice at the university.<br /> Keywords: Measures, pedagogical practice, An Giang University.<br /> 1. Mở đầu<br /> Thực tập sư phạm (TTSP) là học phần bắt buộc trong<br /> chương trình đào tạo sinh viên (SV) sư phạm tại Trường<br /> Đại học An Giang. Quản lí hoạt động TTSP là nhiệm vụ<br /> phối hợp quan trọng của Hiệu trưởng, các phòng ban,<br /> khoa của Trường Đại học An Giang và các lực lượng<br /> giáo dục trong xã hội. Hiệu trưởng có biện pháp quản lí<br /> phù hợp sẽ giải quyết được các vấn đề gặp phải trong<br /> công tác quản lí hoạt động TTSP của SV góp phần nâng<br /> cao hơn nữa chất lượng giáo dục trong nhà trường đáp<br /> ứng yêu cầu, mục tiêu đổi mới giáo dục đại học hiện nay.<br /> Đi lên từ nền tảng một trường cao đẳng sư phạm,<br /> Trường Đại học An Giang nói chung và Khoa Sư phạm<br /> nói riêng luôn xem trọng công tác TTSP, coi đây là một<br /> nhiệm vụ đặc biệt quan trọng tạo nên chất lượng giáo dục<br /> SV sư phạm. Năm học 2017-2018, chúng tôi đã tiến hành<br /> chọn mẫu nghiên cứu tại 10 trường trung học phổ thông<br /> có nhận hướng dẫn SV thực tập (TT) và khảo sát 65 cán<br /> bộ quản lí (CBQL), 10 giảng viên trưởng đoàn (GVTĐ),<br /> 94 giảng viên hướng dẫn (GVHD) SV TTSP và 177 SV<br /> TTSP. Kết quả khảo sát cho thấy, công tác quản lí hoạt<br /> động TTSP của Trường Đại học An Giang về cơ bản là<br /> thực hiện đầy đủ các nội dung theo chức năng quản lí. Tuy<br /> nhiên, vẫn còn một số mặt thực hiện chưa tốt như công tác<br /> triển khai, chỉ đạo thực hiện hoạt động do chưa hoàn chỉnh<br /> hệ thống các văn bản chỉ đạo, triển khai, quy chế phối hợp<br /> trong tổ chức thực hiện hoạt động, do nhận thức chưa đầy<br /> đủ của một số cán bộ giảng viên và SV đối với hoạt động<br /> TTSP; công tác kiểm tra, đánh giá thiếu chặt chẽ, có quan<br /> tâm nhưng hiện chưa tốt,... Từ thực trạng này, cần có<br /> những biện pháp quản lí cụ thể nhằm góp phần nâng cao<br /> chất lượng tổ chức hoạt động TTSP của SV, nhờ vậy chất<br /> lượng đào tạo sẽ được cải thiện hơn.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Khái niệm về quản lí hoạt động thực tập sư phạm<br /> của sinh viên<br /> <br /> 29<br /> <br /> Theo tác giả Nguyễn Đình Chỉnh, “TTSP là một giai<br /> đoạn quan trọng nhằm kiểm tra sự chuẩn bị về mặt lí luận<br /> và thực hành của SV đối với việc độc lập công tác của<br /> họ, và hình thành những khả năng rộng lớn trong việc<br /> sáng tạo giải quyết những công việc của cá nhân người<br /> giáo viên (GV) tương lai” [1].<br /> Tại Trường Đại học An Giang, TTSP là học phần bắt<br /> buộc trong chương trình đào tạo SV sư phạm. Học phần<br /> này được thực hiện tại các trường trung học phổ thông có<br /> khối lượng tương đương 5 tín chỉ, thực hiện trong 8 tuần<br /> với mục đích: quán triệt nguyên lí giáo dục, gắn lí thuyết<br /> với thực hành, lí luận với thực tế trong quá trình đào tạo<br /> GV, phát huy tích cực, chủ động sáng tạo của SV trong<br /> quá trình đào tạo, gắn chặt hơn nữa giữa cơ sở đào tạo và<br /> cơ sở sử dụng GV; giúp cho SV nắm vững những quy<br /> định về nhiệm vụ, quyền hạn, các công việc nghiệp vụ<br /> của người GV bộ môn và GV chủ nhiệm lớp thông qua<br /> quan sát và trực tiếp tham gia thực hiện một số hoạt động<br /> dạy - học, GD-ĐT của trường thực tập để rèn luyện và<br /> hình thành các kĩ năng nghiệp vụ sư phạm, kĩ năng nghề<br /> nghiệp, vận dụng những kiến thức đã học để củng cố và<br /> lĩnh hội sâu sắc hơn những kiến thức này, từ đó hình<br /> thành và nâng cao năng lực sư phạm, ý thức và tình cảm<br /> nghề nghiệp; giúp SV có thể lên lớp giảng bài và làm chủ<br /> nhiệm lớp một cách độc lập [2].<br /> Quản lí hoạt động TTSP là quá trình vận dụng các<br /> chức năng quản lí một cách sáng tạo để tổ chức, điều<br /> khiển toàn bộ các hoạt động TTSP nhằm đảm bảo thực<br /> hiện một cách có hiệu quả nội dung, mục tiêu công tác<br /> TTSP. Đây là một bộ phận của quản lí quá trình đào tạo<br /> trong nhà trường có đào tạo SV sư phạm. Quản lí hiệu<br /> quả hoạt động TTSP góp phần quan trọng trong việc<br /> nâng cao chất lượng đào tạo GV sư phạm.<br /> Như vậy, quản lí hoạt động TTSP là hệ thống những tác<br /> động quản lí có mục đích, kế hoạch, hợp quy luật của chủ<br /> thể quản lí bao gồm CBQL trường sư phạm, trường phổ<br /> Email: bachla409@gmail.com<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 430 (Kì 2 - 5/2018), tr 29-33<br /> <br /> thông, GVTĐ, GVHD TTTSP đến khách thể quản lí là biện<br /> pháp quản lí hoạt động TTSP cho SV nhằm làm cho quá<br /> trình tổ chức hoạt động TTSP đạt được mục tiêu đề ra.<br /> 2.2. Các biện pháp quản lí hoạt động thực tập sư phạm<br /> của sinh viên Khoa Sư phạm, Trường Đại học An Giang<br /> 2.2.1. Nâng cao nhận thức cho chủ thể quản lí, giảng viên<br /> và sinh viên về thực tập sư phạm và quản lí hoạt động<br /> thực tập sư phạm:<br /> - Mục tiêu: Nâng cao nhận thức, tầm quan trọng của<br /> công tác TTSP và quản lí hoạt động TTSP đối với hoạt<br /> động đào tạo GV.<br /> - Nội dung biện pháp: Thường xuyên bồi dưỡng,<br /> nâng cao nhận thức, tầm quan trọng của công tác TTSP<br /> và quản lí hoạt động TTSP đối với hoạt động đào tạo GV.<br /> Nhà trường cần phải quán triệt, chỉ đạo và xác định TTSP<br /> là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong chương trình đào<br /> tạo GV, xây dựng môi trường sư phạm thực sự để SV có<br /> định hướng và nhận thức đúng đắn hơn, xác định rõ hơn<br /> ý thức nghề nghiệp, tạo hứng thú hơn trong học tập và<br /> phấn đấu hơn nữa để trở thành người GV tương lai.<br /> - Cách thực hiện: Tăng cường tổ chức các hoạt động<br /> tuyên truyền, phổ biến mục tiêu, nội dung, ý nghĩa, tầm<br /> quan trọng của công tác TTSP trong đào tạo GV bằng<br /> nhiều hình thức như tổ chức hội thảo, hội nghị triển khai,<br /> lồng ghép trong các hoạt động chuyên môn, câu lạc bộ học<br /> thuật, hội thi nghiệp vụ sư phạm... Tổ chức bồi dưỡng cho<br /> cán bộ, giảng viên và SV hiểu rõ chủ trương, đường lối,<br /> chính sách của Đảng và Nhà nước về đổi mới căn bản và<br /> toàn diện về GD-ĐT, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vấn đề<br /> tăng cường rèn luyện kĩ năng nghề và phẩm chất nghề cho<br /> SV, đặc biệt là ở các trường đào tạo nghề sư phạm thông<br /> qua hội thảo, hội nghị triển khai, tổng kết... Rèn luyện kĩ<br /> năng nghề và phẩm chất nghề cho SV thông qua hoạt động<br /> thực hành nghề, TTSP là hết sức cần thiết và quan trọng<br /> mà tất cả chúng ta cần phải nhận thức được.<br /> 2.2.2. Rà soát, sửa đổi hoặc bổ sung các văn bản thực<br /> tập sư phạm còn thiếu hoặc hoàn chỉnh quy chế/quy<br /> định/tài liệu hướng dẫn thực tập sư phạm và quản lí hoạt<br /> động này:<br /> - Mục tiêu: Hướng tới việc đảm bảo đầy đủ cơ sở<br /> pháp lí cho việc thực hiện hoạt động TTSP cho SV. Sự<br /> đầy đủ quy chế/quy định/tài liệu hướng dẫn TTSP là cơ<br /> sở tốt cho mọi hoạt động quản lí, điều hành, hướng dẫn<br /> thực hiện tốt hoạt động TTSP, nâng cao hiệu quả hoạt<br /> động TTSP và quản lí hoạt động này.<br /> - Nội dung biện pháp: Hoàn chỉnh hệ thống quy chế/quy<br /> định/tài liệu hướng dẫn TTSP, quy định rõ trách nhiệm, cơ<br /> chế phối hợp giữa các bên tham gia tổ chức; xây dựng quy<br /> trình tổ chức và quản lí hoạt động TTSP để đảm bảo công<br /> tác tổ chức được chặt chẽ hơn.<br /> <br /> 30<br /> <br /> - Cách thực hiện: 1) Cần phải rà soát lại toàn bộ hệ thống<br /> văn bản pháp quy của các cấp về công tác TTSP; 2) Ban<br /> hành, điều chỉnh, bổ sung các quy chế, quy định, văn bản<br /> hướng dẫn rõ ràng, cụ thể và phù hợp với tình hình thực tế<br /> tại địa phương và đơn vị; 3) Hệ thống văn bản, hồ sơ TTSP<br /> nên được biên soạn thành Cẩm nang TTSP để phổ biến cho<br /> tất cả các bên liên quan đến hoạt động TTSP thông qua hội<br /> nghị triển khai hoặc có thể đăng tải trên website của khoa,<br /> trường...; 4) Định kì tổ chức rà soát, khảo sát, lấy ý kiến phản<br /> hồi từ các bên có liên quan đến hoạt động TTSP để có cơ sở<br /> điều chỉnh, bổ sung hoàn thiện hệ thông văn bản pháp quy.<br /> 2.2.3. Tăng cường công tác tổ chức và chỉ đạo thực hiện<br /> hoạt động thực tập sư phạm của các Ban chỉ đạo thực tập<br /> sư phạm:<br /> - Mục tiêu: Cơ cấu lại bộ máy tổ chức, các ban phục vụ<br /> công tác TTSP hợp lí có phân công, phân nhiệm rõ ràng, cụ<br /> thể cho từng thành viên trong Ban chỉ đạo và mối quan hệ,<br /> hợp tác giữa các thành viên; quy định rõ trong công tác phân<br /> bổ cơ sở vật chất, kinh phí phục vụ hoạt động TTSP.<br /> - Nội dung biện pháp: Biện pháp này phải được tiến<br /> hành đồng bộ giữa các lực lượng tham gia thực hiện công<br /> tác TTSP cho SV từ khâu chuẩn bị, xây dựng kế hoạch, tổ<br /> chức triển khai thực hiện đến kiểm tra, giám sát và tổng kết<br /> hoạt động. Trong đó, lưu ý đến công tác chỉ đạo TTSP của<br /> cơ sở TTSP và hiệu quả phối hợp giữa Ban chỉ đạo TTSP<br /> Trường Đại học An Giang với Ban chỉ đạo các cơ sở TTSP<br /> cũng như phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, hoạt động của<br /> 2 Ban chỉ đạo này. Ban chỉ đạo TTSP Trường Đại học An<br /> Giang do Hiệu trưởng Trường Đại học An Giang ra quyết<br /> định thành lập, bao gồm: Hiệu trưởng làm Trưởng ban; Phó<br /> Hiệu trưởng phụ trách đào tạo làm Phó Trưởng ban; Trưởng<br /> phòng Đào tạo làm Uỷ viên thường trực; trưởng hoặc phó<br /> một số phòng ban chức năng, trưởng hoặc phó trưởng các<br /> khoa có SV thực tập và một số chuyên viên Phòng Đào tạo<br /> làm Uỷ viên. Ban chỉ đạo các cơ sở TTSP cũng do Hiệu<br /> trưởng Trường Đại học An Giang ra quyết định thành lập.<br /> Ban này do Hiệu trưởng cơ sở TTSP làm Trưởng ban;<br /> Trưởng đoàn thực tập làm phó Ban; một Phó Hiệu trưởng,<br /> Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh nhà trường<br /> làm Ủy viên.<br /> - Cách thực hiện: Để tổ chức thực hiện có hiệu quả và<br /> khả thi biện pháp này, chủ thể quản lí (các Ban chỉ đạo<br /> TTSP) cần phải luôn tích cực phát huy tính chủ động, linh<br /> hoạt, tinh thần trách nhiệm cao trong công tác để có thể phối<br /> hợp đồng bộ giữa các lực lượng tham gia thực hiện công tác<br /> TTSP cho SV, cụ thể:<br /> + Công tác chuẩn bị: Chuẩn bị kiến thức nghiệp vụ sư<br /> phạm cho SV trước khi tham gia TTSP; xây dựng quy chế<br /> TTSP và các biểu mẫu đánh giá SV TTSP...<br /> + Công tác tổ chức triển khai, chỉ đạo thực hiện: Cung<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 430 (Kì 2 - 5/2018), tr 29-33<br /> <br /> cấp đầy đủ danh sách đoàn TTSP và các biểu mẫu đánh giá<br /> SV TTSP cho Ban chỉ đạo cơ sở TTSP , GVTĐ, GVHD và<br /> SV; tổ chức hội nghị triển khai công tác TTSP cho cán bộ,<br /> giảng viên và SV tham gia hoạt động TTSP...<br /> + Công tác phối hợp giữa Ban chỉ đạo TTSP Trường<br /> Đại học An Giang với Ban chỉ đạo các cơ sở TTSP: Tổ chức<br /> giao nhận nhiệm vụ giữa Trường Đại học An Giang và các<br /> cơ sở TTSP ; thống nhất kế hoạch TTSP cho SV giữa<br /> Trường Đại học An Giang và các cơ sở TTSP ...<br /> + Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả TTSP của SV thực<br /> tập: Hoàn thiện quy định, tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá các<br /> nội dung TTSP của SV; hoàn thiện quy trình kiểm tra, đánh<br /> giá kết quả TTSP.<br /> + Công tác kiểm tra, giám sát đợt TTSP: Thông qua<br /> xem báo cáo của các cơ sở TTSP và GVTĐ hoặc tổ chức<br /> đoàn đi thăm và dự giờ SV thực tập; kiểm tra, giám sát việc<br /> áp dụng quy chế TTSP trong công tác tổ chức hoạt động<br /> TTSP cho SV, việc xây dựng, triển khai, tổ chức thực hiện<br /> kế hoạch TTSP...<br /> + Công tác tổng kết hoạt động TTSP: Xây dựng báo cáo<br /> tổng kết hoạt động TTSP, tổ chức quy mô (có mời đại diện<br /> Sở GD-ĐT An Giang, các phòng GD-ĐT, các cơ sở TTSP)<br /> và có hiệu quả hoạt động TTSP.<br /> 2.2.4. Xây dựng tiêu chí lựa chọn giảng viên trưởng đoàn<br /> và giảng viên hướng dẫn thực tập sư phạm để đảm bảo tốt<br /> hơn nữa việc thực hiện nhiệm vụ của họ:<br /> - Mục tiêu: Xây dựng tiêu chí lựa chọn GVTĐ và GVHD<br /> TTSP theo hướng chú trọng hơn đến năng lực, chuyên môn<br /> để đảm bảo tốt hơn nữa việc thực hiện nhiệm vụ của họ.<br /> - Nội dung biện pháp: Xây dựng tiêu chí lựa chọn<br /> GVTĐ và GVHD TTSP.<br /> - Cách thực hiện: 1) Xác định căn cứ pháp lí thông qua<br /> việc cập nhật toàn bộ văn bản, quy chế, quy định chức năng,<br /> nhiệm vụ chuẩn nghề nghiệp của giảng viên, GV của bộ,<br /> ngành và các văn bản, quy chế, quy định của Trường Đại<br /> học An Giang có liên quan đến công tác chỉ đạo thực hiện<br /> hoạt động TTSP cho SV, làm cơ sở đề xuất xây dựng tiêu<br /> chí lựa chọn GVTĐ và GVHD TTSP; 2) Tổ chức đánh giá<br /> thực trạng, việc đáp ứng yêu cầu của GVTĐ và GVHD<br /> TTSP trong thời gian qua về mức độ hoàn thành nhiệm vụ,<br /> đáp ứng yêu cầu kế hoạch, đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ<br /> của mình làm cơ sở để tổ chức nhóm chuyên trách hoặc Ban<br /> xây dựng tiêu chí lựa chọn GVTĐ và GVHD TTSP; 3) Tổ<br /> chức nhóm chuyên trách hoặc ban xây dựng tiêu chí lựa<br /> chọn GVTĐ và GVHD TTSP. Trong xây dựng tiêu chuẩn,<br /> tiêu chí lựa chọn GVTĐ, cần hướng đến lựa chọn các giảng<br /> viên phụ trách giảng dạy các học phần lí luận và phương<br /> pháp dạy học bộ môn, tránh việc phân công cho GV thiếu<br /> giờ; GVHD phải là những giảng viên có nhiều kinh nghiệm<br /> <br /> 31<br /> <br /> trong công tác, có thâm niên hướng dẫn TTSP, tránh việc<br /> phân công giảng viên thiếu giờ hướng dẫn TTSP; 4) Hoàn<br /> thiện bản dự thảo, tổ chức lấy ý kiến để hoàn chỉnh tiêu<br /> chuẩn, tiêu chí lựa chọn; 5) Tổ chức triển khai, quán triệt<br /> tiêu chuẩn, tiêu chí đã thống nhất và đưa vào sử dụng; tăng<br /> cường công tác giáo dục tư tưởng cho đội ngũ giảng viên,<br /> GV giúp họ nhận thức đúng về công tác TTSP, công tác xây<br /> dựng tiêu chuẩn, tiêu chí để lựa chọn GVTĐ và GVHD<br /> TTSP cũng như những tiêu chí, quy định; 6) Tổ chức kiểm<br /> tra, đánh giá tính phù hợp và tính khả thi của tiêu chuẩn, tiêu<br /> chí đưa ra để đảm bảo sự duy trì.<br /> 2.2.5. Bồi dưỡng về nghiệp vụ cho cán bộ quản lí, giảng viên<br /> trưởng đoàn và giáo viên hướng dẫn thực tập sư phạm:<br /> - Mục tiêu: Tăng cường kiến thức, kĩ năng sư phạm,<br /> nghiệp vụ công tác tổ chức, quản lí và hướng dẫn thực tập<br /> cho CBQL, GVTĐ và GVHD TTSP theo hướng chuẩn<br /> hoá, hiện đại hóa, nâng cao năng lực góp phần nâng cao chất<br /> lượng TTSP cho SV.<br /> - Nội dung biện pháp: Bồi dưỡng về nghiệp vụ cho<br /> CBQL, GVTĐ và GVHD TTSP thông qua việc trang bị,<br /> cập nhật, nâng cao kiến thức, kĩ năng, phương pháp thực<br /> hiện nhiệm vụ, nghiệp vụ công tác tổ chức, quản lí đối với<br /> mục tiêu đào tạo giáo sinh sư phạm trong bối cảnh đổi mới<br /> giáo dục. Bồi dưỡng về nghiệp vụ không chỉ là bồi dưỡng<br /> nhận thức mà phải là bồi dưỡng tay nghề, bồi dưỡng nghiệp<br /> vụ công tác.<br /> - Cách thực hiện: 1) Xây dựng quy trình tổ chức hoạt<br /> động bồi dưỡng về nghiệp vụ cho CBQL, GVTĐ và<br /> GVHD TTSP gồm các bước: Bước 1: Xác định mục tiêu<br /> bồi dưỡng; Bước 2: Tìm hiểu, nắm vững trình độ chuyên<br /> môn, nghiệp vụ của đội ngũ CBQL, GVTĐ và GVHD<br /> TTSP; Bước 3: Xác định nhu cầu bồi dưỡng của CBQL,<br /> GVTĐ và GVHD TTSP. Tức là xem xét mong muốn của<br /> họ cần gì và đáp ứng sự cần thiết đó; Bước 4: Xây dựng nội<br /> dung, chương trình và phương pháp bồi dưỡng; Bước 5:<br /> Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động bồi dưỡng; Bước 6:<br /> Tổ chức triển khai, thực hiện kế hoạch; Bước 7: Kiểm tra,<br /> đánh giá để đảm bảo thu nhận thông tin ngược thường<br /> xuyên và kịp thời đồng thời để đảm bảo cho hoạt động được<br /> duy trì; 2) Tổ chức triển khai đầy đủ, hệ thống các văn bản<br /> liên quan đến hoạt động TTSP cho CBQL, GVTĐ và<br /> GVHD TTSP để họ có cơ sở thực hiện tốt nhiệm vụ của<br /> mình góp phần thực hiện hiệu quả kế hoạch đề ra; 3) Tổ<br /> chức cho CBQL, GVTĐ và GVHD TTSP học tập chuyên<br /> đề, kĩ năng nghiệp vụ, phương pháp sư phạm; cử CBQL,<br /> GVTĐ và GVHD TTSP tham dự hội thảo, hội nghị về công<br /> tác TTSP; 4) Tổ chức các buổi báo cáo chuyên đề; viết sáng<br /> kiến kinh nghiệm về công tác chỉ đạo, tổ chức, hướng dẫn<br /> thực hiện hoạt động TTSP để báo cáo và nhân rộng điển<br /> hình; tổ chức hội nghị, hội thảo về công tác TTSP.<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 430 (Kì 2 - 5/2018), tr 29-33<br /> <br /> 2.2.6. Xây dựng mạng lưới các trường thực hành sư phạm:<br /> - Mục tiêu: Thực hiện tốt Quy chế trường thực hành sư<br /> phạm cho các trường sư phạm đào tạo GV mầm non, tiểu học<br /> và trung học cơ sở; xây dựng mối quan hệ hợp tác có cơ sở<br /> pháp lí, có tính chuyên nghiệp giữa nhà trường với các cơ sở<br /> thực tiễn, nhà sử dụng lao động nhằm hướng đến phương<br /> châm “đào tạo gắn liền thực tiễn xã hội”, nghĩa là đào tạo nghề<br /> GV phải sát thực tiễn hành nghề của GV tại các nhà trường<br /> nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo, coi trọng lấy thực tiễn để<br /> kiểm định chất lượng đào tạo của nhà trường.<br /> - Nội dung biện pháp: Xây dựng mối quan hệ hợp tác có<br /> cơ sở pháp lí, có tính chuyên nghiệp giữa nhà trường với các<br /> cơ sở thực tiễn, nhà sử dụng lao động, các lực lượng tham gia<br /> quản lí, tổ chức triển khai thực hiện hoạt động TTSP.<br /> - Cách thực hiện: 1) Xây dựng quy trình xây dựng mạng<br /> lưới các trường thực hành sư phạm, phối hợp các lực lượng<br /> tham gia quản lí, tổ chức triển khai thực hiện hoạt động TTSP,<br /> gồm các bước: Bước 1: Xác định tiêu chí lựa chọn các trường<br /> thực hành sư phạm; Bước 2: Xây dựng đề án thành lập các<br /> mạng lưới các trường thực hành sư phạm, phối hợp các lực<br /> lượng tham gia quản lí, tổ chức triển khai thực hiện hoạt động<br /> TTSP, trong đó nêu rõ tính cấp thiết, căn cứ pháp lí, nội dung,<br /> cách thức tổ chức phối hợp, thực hiện, kinh phí thực hiện;<br /> Bước 3: Thành lập Ban chỉ đạo, Ban điều hành phân công<br /> công việc, hướng dẫn quản lí và sử dụng kinh phí thực hiện<br /> đề án; Bước 4: Xây dựng kế hoạch triển khai và lộ trình thực<br /> hiện hằng năm; Bước 5: Tổ chức thực hiện; Bước 6: Tiến<br /> hành kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện; Bước 7: Tổ<br /> chức sơ kết, tổng kết sau khi kết thúc các hoạt động hằng năm,<br /> định kì; 2) Tổ chức các hoạt động hoặc có thể triển khai lồng<br /> ghép trong các buổi họp triển khai nhiệm vụ năm học, hội<br /> nghị cán bộ công chức; họp sơ, tổng kết năm học; họp báo...<br /> nhằm nâng cao nhận thức, quán triệt đến toàn thể cán bộ, công<br /> chức, viên chức và SV Trường Đại học An Giang về vị trí,<br /> vai trò của hoạt động thực hành nghề gắn với thực tiễn nhu<br /> cầu xã hội, đảm bảo chất lượng sản phẩm đào tạo của nhà<br /> trường; 3) Tiếp tục xây dựng/điều chỉnh chương trình đào tạo<br /> các ngành sư phạm của trường theo hướng tăng cường đáp<br /> ứng các yêu cầu chuyên môn trong thực tế, giảm bớt các kiến<br /> thức lí thuyết, tăng cường rèn luyện kĩ năng nghề kết hợp việc<br /> đánh giá chất lượng chương trình đào tạo với mục đích nâng<br /> cao chất lượng đào tạo. “Đánh giá chất lượng trong giáo dục<br /> đại học có thể được xem như một cách xem xét và đánh giá<br /> hoạt động giảng dạy, học tập và sản phẩm đầu ra dựa trên một<br /> kì kiểm tra chi tiết về khung chương trình, cấu trúc và sự hiệu<br /> quả về tổ chức hệ thống hoặc chương trình”; 4) Xây dựng lại<br /> nội dung, chương trình TTSP cho SV; 5) Tổ chức bồi dưỡng<br /> nâng cao trình độ kiến thức, kĩ năng nghề nghiệp thực tế tại<br /> các cơ sở thực tiễn, nhà sử dụng lao động cho đội ngũ cán bộ,<br /> giảng viên chuyên ngành bằng nhiều hình thức.<br /> <br /> 32<br /> <br /> 2.2.7. Hoàn thiện quy trình và xây dựng các tiêu chí kiểm<br /> tra, đánh giá thực tập sư phạm, tăng cường công tác kiểm<br /> tra, đánh giá và công tác thi đua khen thưởng, kỉ luật trong<br /> thực tập sư phạm:<br /> - Mục tiêu: Tăng cường các hoạt động phục vụ cho công<br /> tác TTSP, đồng thời cũng là cơ sở để kiểm tra, đánh giá,<br /> giám sát chất lượng các hoạt động phục vụ chương trình,<br /> công tác TTSP để bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp hơn;<br /> sớm phát hiện những sai lệch giữa xây dựng kế hoạch và tổ<br /> chức thực hiện, nguyên nhân của sự sai lệch để kịp thời điều<br /> chỉnh, bổ sung. Đồng thời, ngăn chặn được những biểu hiện<br /> tiêu cực phát sinh trong quá trình tổ chức hoạt động làm ảnh<br /> hưởng không tốt đến uy tín cá nhân, đơn vị; kịp thời phát<br /> hiện, động viên, khen thưởng cá nhân, tập thể thực hiện tốt<br /> nhiệm vụ.<br /> - Nội dung biện pháp: Xây dựng quy trình kiểm tra,<br /> đánh giá và các tiêu chí kiểm tra, đánh giá rõ ràng, cụ thể;<br /> tăng cường vai trò tổ chức, dẫn dắt, định hướng, hướng dẫn<br /> việc thực hiện nội dung thực tập của GVHD và GVTĐ; tăng<br /> cường tổ chức các hoạt động bổ trợ như: Rèn luyện nghiệp<br /> vụ sư phạm thường xuyên, hội thi nghiệp vụ sư phạm...;<br /> phát huy tốt vai trò của đội ngũ cố vấn học tập trong việc rèn<br /> luyện các kĩ năng cho SV và tăng cường bồi dưỡng chuyên<br /> môn để họ phát huy tốt hơn nữa vai trò của mình; kết hợp<br /> xây dựng cho SV ý thức và khả năng tự kiểm tra; tiến hành<br /> thường xuyên và đồng bộ công tác kiểm tra, giám sát việc<br /> tổ chức thực hiện hoạt động TTSP của SV.<br /> - Cách thực hiện: Để quá trình kiểm tra, đánh giá hoạt<br /> động TTSP được đúng yêu cầu và đạt hiệu quả, cần:<br /> 1) Xây dựng và hoàn thiện quy trình kiểm tra, đánh giá kết<br /> quả TTSP của SV; 2) Trong quá trình TTSP, việc thường<br /> xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn rõ ràng, đầy đủ nội<br /> dung thực tập là rất quan trọng, giúp SV thực tập thực hiện<br /> đầy đủ và đạt kết quả tốt trong đợt TTSP. Vì vậy, việc phát<br /> huy tốt vai trò tổ chức, dẫn dắt, định hướng, hướng dẫn của<br /> GVDH và GVTĐ là hết sức cần thiết; 3) Thường xuyên tổ<br /> chức kiểm tra, giám sát quá trình thực tập của SV. Thông tin<br /> phản hồi là rất quan trọng giúp người quản lí nắm bắt được<br /> tình hình hoạt động, từ đó có các biện pháp khắc phục. Vì<br /> vậy, Ban chỉ đạo TTSP các cấp cần phải thường xuyên tổ<br /> chức trao đổi, lấy ý kiến của cơ sở TTSP , GVHD, GVTĐ<br /> về hoạt động TTSP và công tác quản lí hoạt động TTSP.<br /> Muốn thực hiện tốt công việc này, cần xây dựng kế hoạch<br /> tổ chức kiểm tra, giám sát, chế độ thông tin, báo cáo rõ ràng,<br /> cụ thể, triển khai đầy đủ nội dung kiểm tra, giám sát đến cơ<br /> sở TTSP và trưởng đoàn. Trong quá trình kiểm tra, giám sát,<br /> Ban chỉ đạo TTSP có thể điều chỉnh kết quả thực tập của<br /> SV cho phù hợp với chuẩn đánh giá và thống nhất chung<br /> giữa các cơ sở TTSP nếu nhận thấy có sự chênh lệch, thiếu<br /> thống nhất. Công tác quản lí kiểm tra, đánh giá có ý nghĩa<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 430 (Kì 2 - 5/2018), tr 29-33<br /> <br /> quan trọng trong hoạt động TTSP của SV. Làm tốt công tác<br /> này sẽ giúp cho hoạt động TTSP của SV đạt hiệu quả cao<br /> nhằm đáp ứng được mục tiêu kế hoạch đã đề ra; 4) Xây<br /> dựng các tiêu chí đánh giá thực tập giảng dạy, công tác chủ<br /> nhiệm lớp, ý thức tổ chức kỉ luật của SV.<br /> 2.2.8. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để quản lí<br /> hoạt động thực tập sư phạm:<br /> - Mục tiêu: Khai thác tối đa hiệu quả công nghệ thông<br /> tin, cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt động của trường.<br /> Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động<br /> giảng dạy, trong công tác đào tạo và quản lí nói chung, quản<br /> lí hoạt động TTSP nói riêng nhằm tạo điều kiện thuận lợi<br /> trong trao đổi thông tin, liên lạc, chia sẻ kinh nghiệm trong<br /> quản lí, thực hiện công tác TTSP giữa các Ban chỉ đạo TTSP<br /> và giữa SV thực tập với nhau.<br /> - Nội dung biện pháp: Nâng cao nhận thức cho CBQL,<br /> giảng viên, SV; CBQL và GV các cơ sở TTSP về hiệu quả<br /> của ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lí<br /> hoạt động TTSP cho SV; tăng cường bồi dưỡng nâng cao<br /> trình độ, kĩ năng sử dụng và ứng dụng công nghệ thông tin<br /> cho họ trong công tác đáp ứng yêu cầu công tác TTSP.<br /> - Cách thực hiện: 1) Đẩy mạnh tuyên truyền cho CBQL,<br /> giảng viên, SV Trường Đại học An Giang; CBQL và GV<br /> các cơ sở TTSP thấy rõ hiệu quả của ứng dụng công nghệ<br /> thông tin trong công tác quản lí hoạt động TTSP cho SV<br /> thông qua nhiều hình thức như: triển khai các văn bản chỉ<br /> đạo của Bộ, ngành về ứng dụng công nghệ thông tin trong<br /> dạy học, trong quản lí; triển khai mục tiêu, kế hoạch phát<br /> triển, chương trình hành động của trường trong công tác tổ<br /> chức, quản lí; tổ chức hội thảo, hội nghị triển khai, lồng ghép<br /> trong các hoạt động chuyên môn, câu lạc bộ học thuật, hội<br /> thi nghiệp vụ sư phạm… Cụ thể: + Xây dựng đội ngũ cốt<br /> cán: Phân công cho cán bộ giảng viên có đủ năng lực và tâm<br /> huyết phụ trách công việc này, sẵn sàng tạo điều kiện cho<br /> họ học tập và tham gia các lớp tập huấn để nâng cao năng<br /> lực; + Tổ chức tập huấn đại trà: Tổ chức các lớp bồi dưỡng<br /> kĩ năng sử dụng và ứng dụng công nghệ thông tin. Các lớp<br /> tập huấn này được tổ chức theo hình thức trao đổi giúp đỡ<br /> lẫn nhau, từ những kĩ năng cơ bản đến nâng cao. Đặc biệt,<br /> quan tâm đến công tác bồi dưỡng kĩ năng ứng dụng công<br /> nghệ thông tin trong soạn giảng, giáo án điện tử, cách sử<br /> dụng một số phương tiện dạy học như máy chiếu, máy quay<br /> phim, chụp ảnh... đối với SV TT; + Tổ chức các lớp tập huấn<br /> chuyên đề trên cơ sở khảo sát nhu cầu, xây dựng nội dung<br /> bồ dưỡng cho phù hợp với mọi đối tượng; + Tăng cường tổ<br /> chức các cuộc thi ứng dụng công nghệ thông tin; 2) Xây<br /> dựng chuyên mục TTSP trên website của Trường, Khoa Sư<br /> phạm để đăng tải toàn bộ thông tin về hoạt động TTSP cho<br /> các đối tượng sử dụng dễ dàng tra cứu thông tin; 3) Xây<br /> <br /> 33<br /> <br /> dựng mạng trực tuyến về công tác TTSP để tạo sự tiện lợi<br /> trong công tác tổ chức, chỉ đạo hoạt động TTSP cho SV.<br /> 3. Kết luận<br /> Các biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả công<br /> tác hoạt động TTSP cho SV Khoa Sư phạm, Trường Đại<br /> học An Giang đều có khả năng tác động và tầm quan<br /> trọng nhất định. Mỗi biện pháp nêu trên là một bộ phận<br /> cấu thành của toàn bộ hệ thống biện pháp, có mối quan<br /> hệ chặt chẽ với nhau, hỗ trợ lẫn nhau để thúc đẩy, nâng<br /> cao hiệu quả công tác quản lí hoạt động TTSP cho SV.<br /> Các biện pháp trên tuy độc lập nhưng không tách rời<br /> nhau, hiệu quả của biện pháp này chính là yếu tố tạo nên<br /> thành công cho các biện pháp kia. Do vậy, trong quá trình<br /> quản lí hoạt động TTSP, cần phải thực hiện đồng bộ cả 8<br /> biện pháp trên thì mới đem lại hiệu quả cao. Tuy nhiên,<br /> trong từng giai đoạn phát triển của nhà trường, có thể ưu<br /> tiên từng biện pháp. Chẳng hạn, trong giai đoạn hiện nay,<br /> chúng tôi cho rằng, giải pháp về rà soát, sửa đổi hoặc bổ<br /> sung các văn bản TTSP còn thiếu hoặc hoàn chỉnh quy<br /> chế/quy định/tài liệu hướng dẫn TTSP và quản lí hoạt<br /> động TTSP có vai trò quan trọng vì nó tạo cơ sở pháp lí<br /> vững chắc cho các biện pháp còn lại.<br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Nguyễn Đình Chỉnh - Phạm Trung Thanh (1999). Kiến<br /> tập và thực tập sư phạm. NXB Giáo dục.<br /> [2] Trường Đại học An Giang (2013). Quyết định số<br /> 286/2012/QĐ-ĐHAG, ngày 17/12/2012 của Hiệu<br /> trưởng Trường Đại học An Giang về ban hành “Quy<br /> chế kiến tập, thực tập sư phạm áp dụng cho đào tạo giáo<br /> viên phổ thông, mầm non trình độ đại học, cao đẳng<br /> chính quy”.<br /> [3] Hoàng Thị Hạnh (2015). Kĩ năng cơ bản của giáo sinh<br /> trong thực tập sư phạm. Luận án tiến sĩ Tâm lí học, Học<br /> Viện Khoa học Xã hội và Nhân văn.<br /> [4] Phạm Đông Xuân (2004). Một số biện pháp nhằm góp<br /> phần nâng cao chất lượng, hiệu quả thực tập sư phạm<br /> cho sinh viên các trường đại học sư phạm. Tạp chí Giáo<br /> dục, số 86, tr 13-14; 25.<br /> [5] Nguyễn Thanh Hưng (2016). Một số vấn đề về kiến tập<br /> và thực tập sư phạm. NXB Giáo dục Việt Nam.<br /> [6] Mỵ Giang Sơn (2016). Quản lí thực tập sư phạm trong<br /> đào tạo giáo viên trung học phổ thông theo định hướng<br /> chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học. NXB Giáo dục<br /> Việt Nam.<br /> [7] Nguyễn Ngọc Hiếu (2008). Những khó khăn trong công<br /> tác thực tập sư phạm của sinh viên. Tạp chí Giáo dục,<br /> số 188, tr 19-20.<br /> <br />