Hoàn thiện công tác quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại trên địa bàn thành phố Nha Trang

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2013<br /> <br /> KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU ÑAØO TAÏO SAU ÑAÏI HOÏC<br /> <br /> HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ TRONG LĨNH VỰC<br /> THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ NHA TRANG<br /> IMPROVING TAX ADMINISTRATION IN THE FIELD OF THE COMMERCE<br /> IN NHA TRANG CITY<br /> Nguyễn Thị Hồng Vân1, Nguyễn Thị Hiển2<br /> Ngày nhận bài: 27/5/2013; Ngày phản biện thông qua: 07/6/2013; Ngày duyệt đăng: 10/12/2013<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư,<br /> xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác. Đây là lĩnh vực bao gồm nhiều hoạt động; đối tượng<br /> điều chỉnh rộng; hàng hóa vừa là hữu hình vừa là vô hình; các yếu tố đầu ra, đầu vào không rõ ràng dẫn đến khó xác định<br /> thu nhập tính thuế. Những năm qua Cục Thuế tỉnh Khánh Hoà đã tăng cường công tác quản lý thuế trong lĩnh vực này<br /> mặc dù đã có những kết quả nhất định nhưng vẫn còn tồn tại những bất cập. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục<br /> đích đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại trên địa bàn thành phố Nha Trang, từ đó đề xuất<br /> một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại trên địa bàn thành phố<br /> Nha Trang.<br /> Từ khoá: công tác quản lý thuế, thương mại<br /> <br /> ABSTRACT<br /> The commercial activity is aimed at operating profit, including purchasing and saling goods, providing services,<br /> investment, trade promotion and other lucrative activities. The commercial field includes many activities; adjustable wide<br /> audience, tangible and invisible goods, the output elements, resulting in no apparent ill-defined collection taxable. In<br /> recent years Khanh Hoa Department of Taxation have strengthened performed tax administration in this field, despite the<br /> positive results, there are still shorrtcomings remaining. This study was conducted to assess the actual situations in tax<br /> administration in the commercial sector in Nha Trang city, then to propose some solutions and recommendations to<br /> improve the tax administration in the commercial sector in the city of Nha Trang.<br /> Keywords: the tax administration, commerce<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cải cách và hoàn thiện công cụ quản lý kinh tế<br /> về thuế đảm bảo nâng cao năng lực quản lý Nhà<br /> nước về kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh của<br /> doanh nghiệp và của cả nền kinh tế là vấn đề có ý<br /> nghĩa sống còn.<br /> Luật quản lý thuế có hiện lực thi hành từ<br /> 01/07/2007 đã thay đổi căn bản cơ chế quản lý<br /> thuế từ thủ công sang quản lý hiện đại theo cơ chế<br /> người nộp thuế (NNT) tự tính, tự khai, tự nộp thuế<br /> và tự chịu trách nhiệm về thực hiện nghĩa vụ thuế.<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> <br /> Tuy nhiên ý thức chấp hành của các đối tượng nộp<br /> thuế, người tiêu dùng chưa cao, mặt khác cũng cho<br /> thấy cơ chế, chính sách và công tác quản lý thuế<br /> của cơ quan thuế chưa bám sát thực tế minh chứng<br /> cụ thể là trong lĩnh vực thương mại. Thành phố<br /> Nha Trang là nơi tập trung nhiều nhất các loại hình<br /> doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể hoạt động trong<br /> lĩnh vực thương mại của tỉnh Khánh Hòa. Dẫn đến<br /> công tác quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại tại<br /> địa bàn này tồn tại nhiều vấn đề cần giải quyết. Đến<br /> nay vẫn chưa có một nghiên cứu nào về công tác<br /> <br /> Nguyễn Thị Hồng Vân: Cao học Quản trị kinh doanh 2010 - Trường Đại học Nha Trang<br /> TS. Nguyễn Thị Hiển: Trường Đại học Nha Trang<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 167<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2013<br /> <br /> quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại được thực<br /> hiện tại thành phố Nha Trang. Nghiên cứu đã đưa<br /> ra một số giải pháp khắc phục các hạn chế còn tồn<br /> tại trong công tác quản lý thuế trong lĩnh vực thương<br /> mại phù hợp với thực trạng và đặc thù riêng của địa<br /> bàn thành phố Nha Trang.<br /> II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 1. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý<br /> thuế trong lĩnh vực thương mại trên địa bàn thành<br /> phố Nha Trang. Đánh giá những kết quả đạt được<br /> và những mặt hạn chế trong công tác quản lý thuế<br /> trong lĩnh vực thương mại trên địa bàn thành phố<br /> Nha Trang để làm cơ sở đề xuất một số giải pháp<br /> nhằm góp phần làm tăng nguồn thu ngân sách Nhà<br /> nước của thành phố Nha Trang nói riêng và tỉnh<br /> Khánh Hòa nói chung.<br /> 2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Nghiên cứu chủ yếu sử dụng những phương<br /> pháp nghiên cứu sau: thu thập số liệu thứ cấp<br /> <br /> từ các báo cáo hàng năm, từ cơ quan thống kê;<br /> phương pháp thống kê bằng bảng biểu, so sánh,<br /> tổng hợp, phương pháp thảo luận với các chuyên<br /> gia (công chức trực tiếp, quản lý thuế trong lĩnh vực<br /> thương mại).<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu: Quản lý thuế thuế giá trị<br /> gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp trong lĩnh vực<br /> thương mại.<br /> Phạm vi nghiên cứu: trên địa bàn thành phố<br /> Nha Trang giai đoạn từ năm 2009 đến năm 2011.<br /> III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN<br /> 1. Những kết quả đạt được của công tác quản<br /> lý thuế trong lĩnh vực thương mại trên địa bàn<br /> thành phố Nha Trang giai đoạn 2009 - 2011<br /> Thứ nhất: Sau hơn 4 năm áp dụng Luật Quản<br /> lý thuế cùng với các biện pháp tăng cường công tác<br /> quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại, kết quả thu<br /> thuế giai đoạn 2009-2011 trên địa bàn thành phố<br /> Nha Trang tăng đều qua các năm trên mọi lĩnh vực.<br /> <br /> Bảng 1. Kết quả thu thuế giai đoạn 2009 - 2011 trên địa bàn thành phố Nha Trang<br /> <br /> ĐVT : Triệu đồng<br /> <br /> Năm 2009<br /> Lĩnh vực<br /> <br /> Sản xuất<br /> Thương mại<br /> Dịch vụ<br /> Tổng<br /> <br /> Gía trị<br /> (triệu<br /> đồng)<br /> <br /> 2.181.085<br /> <br /> Năm 2010<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> <br /> Gía trị<br /> (triệu<br /> đồng)<br /> <br /> 68,27 2.626.041<br /> <br /> Năm 2011<br /> <br /> 2010/2009<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> <br /> Gía trị<br /> (triệu<br /> đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> <br /> Gía trị<br /> (triệu đồng)<br /> <br /> 73,82<br /> <br /> 3.012.192<br /> <br /> 71,75<br /> <br /> 444.956<br /> <br /> 20,4<br /> <br /> 386.151<br /> <br /> 14,7<br /> <br /> 346.279<br /> <br /> 8,25<br /> <br /> 14.873<br /> <br /> 5,43<br /> <br /> 57.719<br /> <br /> 20<br /> <br /> -97.302 -13,15<br /> <br /> 197.065<br /> <br /> 30,66<br /> <br /> 362.527<br /> <br /> 640.935<br /> <br /> 18,02<br /> <br /> 273.687<br /> <br /> 8,56<br /> <br /> 288.560<br /> <br /> 8,11<br /> <br /> 739.948<br /> <br /> 23,17<br /> <br /> 642.646<br /> <br /> 18,07<br /> <br /> 839.711<br /> <br /> 20<br /> <br /> 100 3.557.247<br /> <br /> 100<br /> <br /> 4.198.182<br /> <br /> 100<br /> <br /> 3.194.720<br /> <br /> 2011/2010<br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> <br /> 11,35<br /> <br /> Gía trị<br /> (triệu<br /> đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> (%)<br /> <br /> (Nguồn số liệu: Cục Thuế tỉnh Khánh Hoà)<br /> <br /> Thứ hai, công tác đăng ký, kê khai, nộp thuế tiết<br /> kiệm thời gian, chi phí cho cả NNT và cơ quan thuế.<br /> Kể từ ngày 27/3/2009, Cục Thuế tỉnh Khánh Hòa đã<br /> thực hiện theo cơ chế liên thông một cửa thông qua<br /> Sở Kế hoạch và Đầu tư góp phần rút ngắn thời gian<br /> kê khai các thủ tục hành chính để bắt đầu kinh doanh.<br /> Tạo sự thuận tiện trong công tác quản lý thuế, đăng<br /> ký kinh doanh đi đôi với đăng ký thuế. Giảm bớt tình<br /> trạng nhiều cơ sở có giấy phép thành lập nhưng đến<br /> đăng ký thuế chậm hoặc có giấy phép đã lâu nhưng<br /> đến nay vẫn chưa đăng ký thuế.<br /> Năm 2009 cũng là năm ngành Thuế thực hiện<br /> Quy chế phối hợp thu thuế qua hệ thống ngân hàng.<br /> Lợi ích đem lại rất lớn: Từng bước khuyến khích<br /> thanh toán không dùng tiền mặt, góp phần cải cách<br /> <br /> 168 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> hành chính theo hướng đơn giản, rõ ràng, minh<br /> bạch, dễ thực hiện; Rút ngắn thời gian nộp thuế của<br /> người nộp thuế, giảm bớt áp lực cho Kho bạc; Giữa<br /> cơ quan Thuế, ngân hàng và Kho bạc đã thiết lập<br /> mạng truyền tải dữ liệu chung đã giảm thiểu đáng kể<br /> giấy tờ, thủ tục rườm rà không cần thiết.<br /> Tháng 10/2010, Cục Thuế tỉnh Khánh Hòa bắt<br /> đầu triển khai kê khai thuế qua mạng. Phương pháp<br /> kê khai hiện đại này đã hạn chế sai sót, lỗi số học<br /> trong quá trình kê khai, giúp người nộp thuế nộp<br /> tờ khai đúng hạn, kiểm tra, kiểm soát nhanh chóng<br /> việc kê khai của người nộp thuế, phát hiện ngay các<br /> trường hợp kê khai không đúng, không đủ, không<br /> kịp thời số thuế phải nộp để có biện pháp chấn<br /> chỉnh, xử lý kịp thời.<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2013<br /> <br /> Bảng 2. Kết quả NNT nộp tờ khai đúng hạn giai đoạn 2009-2011<br /> Thời gian<br /> <br /> Tỷ lệ NNT nộp tờ khai đúng hạn<br /> <br /> Năm 2009<br /> <br /> Năm 2010<br /> <br /> Năm 2011<br /> <br /> 96,5%<br /> <br /> 96,28%<br /> <br /> 96,6%<br /> <br /> (Nguồn số liệu: Cục Thuế tỉnh Khánh Hoà)<br /> <br /> thay đổi rõ rệt. Không chỉ chú trọng chiều đưa thông<br /> Thứ ba, công tác tuyên truyền hỗ trợ được đặc<br /> tin đến NNT, CQT cũng rất quan tâm đến chiều<br /> biệt chú trọng. Nếu như trước đây, việc tuyên truyền<br /> ngược lại đó là chất lượng công tác hỗ trợ của mình,<br /> hướng dẫn chính sách thuế chỉ tập trung vào các<br /> bằng cách tổ chức các cuộc đối thoại (1 năm 2 lần),<br /> hình thức truyền thống như trả lời qua văn bản, trực<br /> trả lời các câu hỏi và đăng tải nội dung trên webtiếp, tập huấn, panô, báo chí, cấp phát miễn phí ấn<br /> site của ngành, tổ chức cuộc thi tìm hiểu pháp luật<br /> phẩm về thuế thì kể từ khi thay đổi cơ chế quản<br /> thuế…góp phần chuyển tải sâu rộng, thường xuyên<br /> lý thuế theo quy trình NNT tự tính, tự khai, tự nộp<br /> chính sách thuế vào đời sống.<br /> thuế trở đi công tác tuyên truyền hỗ trợ đã có sự<br /> Bảng 3. Các hình thức tuyên truyền, hỗ trợ NNT giai đoạn 2009-2011<br /> TT<br /> <br /> I<br /> <br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> ĐVT<br /> <br /> Năm<br /> <br /> So sánh %<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 10/09<br /> <br /> 11/10<br /> <br /> 100<br /> <br /> 100<br /> <br /> Công tác tuyên truyền<br /> <br /> 1<br /> <br /> Phát sóng Đài Phát thanh và truyền hình<br /> <br /> Lượt<br /> <br /> 48<br /> <br /> 48<br /> <br /> 48<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thi tìm hiểu pháp luật thuế<br /> <br /> Buổi<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 3<br /> <br /> Bài đăng báo, tạp chí<br /> <br /> Bài<br /> <br /> 77<br /> <br /> 120<br /> <br /> 165<br /> <br /> 155,8<br /> <br /> 137,5<br /> <br /> 4<br /> <br /> Panô tuyên truyền thuế<br /> <br /> cái<br /> <br /> 20<br /> <br /> 22<br /> <br /> 22<br /> <br /> 110<br /> <br /> 100<br /> <br /> II<br /> <br /> Công tác hỗ trợ doanh nghiệp<br /> <br /> 1<br /> <br /> Trả lời bằng văn bản, trực tiếp<br /> <br /> Lượt<br /> <br /> 72<br /> <br /> 86<br /> <br /> 124<br /> <br /> 119,4<br /> <br /> 144,2<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tập huấn cho doanh nghiệp<br /> <br /> Lớp<br /> <br /> 31<br /> <br /> 35<br /> <br /> 37<br /> <br /> 112,9<br /> <br /> 105,7<br /> <br /> 3<br /> <br /> Cung cấp tài liệu, ấn phẩm thuế<br /> <br /> Bộ<br /> <br /> 112<br /> <br /> 131<br /> <br /> 163<br /> <br /> 116,9<br /> <br /> 124,4<br /> <br /> 4<br /> <br /> Đối thoại với doanh nghiệp<br /> <br /> Cuộc<br /> <br /> 11<br /> <br /> 6<br /> <br /> 10<br /> <br /> 54,5<br /> <br /> 166,7<br /> <br /> (Nguồn số liệu: Cục Thuế tỉnh Khánh Hoà)<br /> <br /> thông tin các cơ sở nợ thuế lớn cố tình dây dưa<br /> Thứ tư, tỷ lệ nợ được khống chế ở mức cho<br /> chiếm dụng tiền thuế với mục đích thông qua dư<br /> phép. Bắt đầu từ năm 2010, ngành Thuế Khánh<br /> luận để tác động đến các cơ sở nợ thuế. Do đó<br /> Hòa đã thực hiện quyết liệt công tác đôn đốc thu<br /> từ năm 2010 tỷ lệ nợ có khả năng thu trên tổng<br /> hồi nợ đọng và tiền phạt thuế. Phối hợp với các<br /> nợ tăng hơn nhiều so với năm 2009. Ngành Thuế<br /> cơ quan chức năng đặc biệt là ngành Công an đẩy<br /> Khánh Hòa được Tổng cục Thuế công nhận là<br /> mạnh các biện pháp xử lý thu hồi nợ đọng thuế,<br /> đơn vị dẫn đầu ngành về công tác giải quyết nợ<br /> thường xuyên cử các đoàn công tác đến tìm hiểu<br /> đọng thuế, năm 2011 tỷ lệ nợ chỉ chiếm 2,11%<br /> tình hình kinh doanh của cơ sở kinh doanh, từ đó<br /> tổng thu (chỉ tiêu phấn đấu của Tổng cục Thuế là<br /> giúp các cơ sở đưa ra cam kết với cơ quan thuế<br /> dưới 5%) [1].<br /> về kế hoạch trả nợ, tổ chức họp báo công khai<br /> Bảng 4. Bảng phân loại nợ thuế qua ba năm 2009 - 2011<br /> ĐVT : Triệu đồng<br /> Năm<br /> <br /> Tổng Số thu<br /> <br /> Tổng Số nợ<br /> <br /> Nợ có khả năng<br /> thu<br /> <br /> Tổng số nợ/tổng số thu<br /> (%)<br /> <br /> Nợ có khả năng thu/Tổng<br /> nợ (%)<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 273.687<br /> <br /> 4.758<br /> <br /> 4.206<br /> <br /> 1,74<br /> <br /> 88,4<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 288.560<br /> <br /> 5.801<br /> <br /> 5.413<br /> <br /> 2,01<br /> <br /> 93,3<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 346.279<br /> <br /> 7.318<br /> <br /> 6.924<br /> <br /> 2,11<br /> <br /> 94,6<br /> <br /> (Nguồn số liệu: Cục Thuế tỉnh Khánh Hoà)<br /> <br /> Thứ năm, phát triển các ứng dụng công nghệ<br /> thông tin hỗ trợ công tác kiểm tra – thanh tra thuế.<br /> <br /> Trước đây, công tác lập kế hoạch kiểm tra, thanh<br /> tra thuế thường tốn nhiều thời gian lấy dữ liệu để<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 169<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> khoanh vùng trọng yếu. Hiện nay ứng dụng Thanh<br /> tra kiểm tra thuế (TTR) đã giúp công chức thuế xác<br /> định vùng trọng yếu dựa trên việc lập Hệ thống<br /> tiêu chí xác định rủi ro về thuế và thang điểm từng<br /> tiêu chí (căn cứ Hệ thống tiêu chí xác định rủi ro<br /> về thuế và thang điểm từng tiêu chí do Tổng cục<br /> Thuế hướng dẫn). Cùng với các chương trình kê<br /> khai thuế qua mạng, nộp thuế qua hệ thống ngân<br /> hàng đã giúp cơ quan thuế có nhiều nguồn dữ liệu<br /> tham vấn, kịp thời.<br /> 2. Những hạn chế<br /> Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác<br /> quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại vẫn bộc lộ<br /> những hạn chế:<br /> Hạn chế xuất phát từ phía người nộp thuế.<br /> Hiện nay còn tồn tại một bộ phận không nhỏ doanh<br /> nghiệp và hộ kinh doanh có tư tưởng tìm mọi biện<br /> pháp để né tránh việc thực hiện nghĩa vụ thuế, cố<br /> tình dây dưa nợ thuế, chiếm dụng tiền thuế. Các<br /> cơ sở kinh doanh chỉ muốn đạt được mục tiêu là<br /> tối đa hóa lợi nhuận nên việc tìm hiểu pháp luật nói<br /> chung và pháp luật thuế nói riêng chưa được quan<br /> tâm đúng mức. Do đó mặc dù ngành Thuế đã thực<br /> hiện nhiều biện pháp hỗ trợ nhưng tình trạng NNT<br /> cố tình làm sai, đổ lỗi do thủ tục thuế phức tạp vẫn<br /> xảy ra. Tình trạng NNT nghỉ kinh doanh mà không<br /> thông báo với cơ quan thuế thường xuyên xảy ra,<br /> cơ quan thuế không biết kịp thời dẫn đến vẫn theo<br /> dõi nợ, đến khi công chức xuống địa bàn thì cơ sở<br /> đã chuyển đi hoặc sang nhượng cho người khác.<br /> Kết quả là cơ quan thuế mất thời gian đôn đốc nợ,<br /> xác minh, theo dõi nợ cho đến khi Tổng cục Thuế<br /> cho phép chuyển sang nợ không có khả năng thu,<br /> cho phép xóa nợ.<br /> Thói quen sử dụng tiền mặt, mua hàng không<br /> lấy hoá đơn của người tiêu dùng, đã tạo điều kiện<br /> cho cơ sở kinh doanh bán hàng không đúng giá quy<br /> định, giá đăng ký, dấu doanh thu. Đối với doanh<br /> nghiệp thì cố tình khai thu nhập tính thuế thấp dẫn<br /> đến số thuế phải nộp thấp, đối với hộ cá thể gây khó<br /> khăn trong công tác điều tra doanh thu, hiệp thương<br /> doanh thu để khoán tiền thuế.<br /> Nhận thức của NNT chưa nhìn nhận nộp thuế là<br /> quyền lợi và trách nhiệm của bản thân với xã hội. Do<br /> đó việc duy trì tuân thủ pháp luật thuế chỉ xuất phát<br /> từ nỗ lực của một phía là cơ quan thuế, NNT vẫn thụ<br /> động dẫn đến thiếu sự hợp tác.<br /> Hạn chế do chính sách thuế: Một số văn bản<br /> hướng dẫn thi hành pháp luật thuế còn chồng chéo,<br /> chưa bám sát tình hình thực tế dẫn đến gây khó<br /> khăn trong việc áp dụng vào thực tế. Đặc biệt trong<br /> <br /> 170 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Số 4/2013<br /> lĩnh vực thương mại có thành phần kinh tế hộ cá<br /> thể, đây là thành phần kinh doanh không thực hiện<br /> chế độ sổ sách hoá đơn, chứng từ nên công tác<br /> quản lý thuế gặp rất nhiều khó khăn. Theo quy định<br /> kỳ thanh tra, kiểm tra thường lùi về thời gian trước<br /> so với thời điểm hiện tại. Dẫn đến công chức thuế<br /> chỉ kiểm tra dựa trên sổ sách, chứng từ mà chưa đối<br /> chứng thực tế tại cơ sở.<br /> Hạn chế từ phía cơ quan thuế: Trước tiên phải<br /> kể đến tình trạng thiếu nhân lực tại các bộ phận<br /> thanh tra, kiểm tra thuế. Hiện nay, dự toán thu cao,<br /> kế hoạch thanh tra kiểm tra nhiều, số lượng cơ sở<br /> kinh doanh ngày càng tăng, để kiểm tra và giám sát<br /> chặt chẽ số liệu kê khai của NNT thì ngoài yếu tố<br /> về cơ sở hạ tầng (dữ liệu, chương trình ứng dụng)<br /> thì yếu tố con người là hết sức quan trọng trong khi<br /> nhân sự thiếu dẫn đến phải trưng tập công chức từ<br /> các bộ phận khác.<br /> Cán bộ thuế lợi dụng văn bản pháp luật về thuế<br /> còn một số điểm chưa phù hợp với thực tế, sự thiếu<br /> hiểu biết của NNT nên một số công chức thuế suy<br /> thoái về đạo đức cố tình gây khó khăn, nhũng nhiễu<br /> NNT. Tình trạng công chức thuế vì lợi ích cá nhân<br /> thỏa hiệp với NNT để trốn thuế gây thất thu NSNN<br /> vẫn xảy ra.<br /> 3. Một số giải pháp và kiến nghị<br /> Với những hạn chế đã nêu trên, nghiên cứu đã<br /> đưa ra một số giải pháp để góp phần nâng cao hiệu<br /> lực quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại, cụ thể<br /> như sau:<br /> 3.1. Nâng cao nhận thức của NNT, người tiêu dùng<br /> - Nhà nước cần có các biện pháp nâng cao chất<br /> lượng dịch vụ công, phúc lợi xã hội để NNT thấy<br /> được lợi ích của tiền thuế, tạo tâm lý thoải mái khi<br /> đến làm việc với cơ quan Nhà nước.<br /> - Ngành Thuế nên đẩy mạnh công tác tuyên<br /> truyền chính sách thuế đến người tiêu dùng. Nếu<br /> người tiêu dùng hiểu biết pháp luật về thuế, đây sẽ<br /> là lực lượng giám sát việc thực hiện pháp luật thuế<br /> của các cơ sở kinh doanh, hỗ trợ một phần cho cán<br /> bộ thuế.<br /> - Ngành Thuế tổ chức thực hiện quản lý thuế,<br /> thanh tra, kiểm tra và các biện pháp cưỡng chế<br /> đúng quy định, đảm bảo công bằng trong xác định<br /> nghĩa vụ thuế. Thưởng, phạt cụ thể, kịp thời góp<br /> phần hình thành thói quen “Sống và làm việc theo<br /> pháp luật”.<br /> - Tạo cho người tiêu dùng lợi ích từ việc lấy hóa<br /> đơn như được giảm thu nhập chịu thuế khi tính thuế<br /> thu nhập cá nhân. Tuyên truyền phổ biến rộng rãi<br /> hành động mua hàng lấy hóa đơn để bảo vệ quyền<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> lợi của người tiêu dùng tránh mua phải hàng giả,<br /> hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Hàng hóa muốn<br /> sang tên, đổi chủ, mua bán qua lại phải có hóa đơn<br /> mua lần đầu, các lần tiếp theo của hàng hóa đó.<br /> 3.2. Công tác quản lý thuế<br /> - Công tác tổ chức, nhân sự: Tăng cường<br /> nhân sự đáp ứng đủ trình độ chuyên môn cho công<br /> tác thanh kiểm tra thuế. Ngành Thuế cần tổ chức<br /> các buổi trao đổi kinh nghiệm của công chức có<br /> thâm niên, vững về chuyên môn để lớp công chức<br /> sau được bổ sung thêm kiến thức thực tế.<br /> - Công tác quản lý nợ: Cần xác định chính xác<br /> nhân thân, nơi cư trú theo hộ khẩu và chứng minh<br /> nhân dân của người đứng đầu doanh nghiệp, đặc<br /> biệt quan tâm xác minh nhân thân thông qua việc<br /> cấp phiếu lý lịch tư pháp xác định tình trạng tiền án,<br /> tiền sự. tránh tình trạng chủ doanh nghiệp sau khi vi<br /> phạm lẩn trốn một thời gian lại tiếp tục đứng ra xin<br /> thành lập doanh nghiệp với tên mới.<br /> - Công tác phối hợp thu thuế: Tiếp tục đẩy<br /> mạnh công tác phối hợp thu với các sở, ban, ngành.<br /> Thiết lập chương trình trao đổi thông tin để ngành<br /> thuế có được nguồn thông tin chính xác, kịp thời, hỗ<br /> trợ ngành thuế thực hiện điều tra, tiến hành các biện<br /> pháp cưỡng chế thu hồi tiền thuế, tiền phạt, tiền nợ.<br /> Bên cạnh những giải pháp này, người nghiên<br /> cứu kiến nghị với cơ quan quản lý Nhà nước một số<br /> vấn đề như sau:<br /> - Xác định ngưỡng quy mô kinh doanh,<br /> doanh thu ở mức độ nào bắt buộc thực hiện chế<br /> độ sổ sách, hóa đơn, chứng từ. Hiện nay nước<br /> ta có nền kinh tế đang phát triển, hình thức kinh<br /> doanh nhỏ lẻ còn tồn tại nhiều, vẫn còn hoạt động<br /> mua bán nằm ngoài sự quản lý của Nhà nước nên<br /> việc thất thu thuế là điều không thể tránh khỏi. Nếu<br /> áp dụng chế độ sổ sách, hóa đơn, chứng từ cho tất<br /> cả người kinh doanh là điều không thể thực hiện. Về<br /> phía người kinh doanh, kinh doanh nhỏ lẻ, đơn giản<br /> nếu áp dụng chi phí lớn, ít hiểu biết nên họ sẽ không<br /> thực hiện. Về phía cơ quan thuế, không đủ nhân lực<br /> để kiểm tra việc chấp hành chính sách.<br /> - Sửa đổi một số quy định trong chính sách<br /> thuế để hạn chế tình trạng lách luật, tạo tính<br /> liên kết, chặt chẽ trong hệ thống pháp luật thuế,<br /> nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế.<br /> + Đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo phương<br /> pháp khoán chỉ cho phép đăng ký với CQT tạm<br /> ngừng kinh doanh với lý do khách quan (thiên tai,<br /> ốm nặng...), lý do chủ quan không cho phép để hạn<br /> chế việc các hộ kinh doanh cố tình trốn tránh nghĩa<br /> vụ thuế, đảm bảo công bằng giữa các đối tượng.<br /> + Khuyến khích hỗ trợ nộp thuế qua hệ thống<br /> <br /> Số 4/2013<br /> ngân hàng, kho bạc. Khuyến khích các cơ sở kinh<br /> doanh sử dụng máy in phiếu tính tiền là hóa đơn<br /> bán hàng. Nhà nước phải hỗ trợ bằng chính sách<br /> thuế và lãi suất cho vay vốn đầu tư máy; áp dụng<br /> cơ chế miễn, giảm thuế cho cơ sở tự nguyện lắp đặt<br /> máy tính tiền; cơ quan thuế cấp phát miễn phí phần<br /> mềm quản lý cho cơ sở kinh doanh. Hệ thống chính<br /> sách thuế quản lý đối tượng hộ cá thể cần thiết kế<br /> đơn giản về quy trình thủ tục phù hợp với khả năng<br /> và trình độ của người nộp thuế theo hướng thực<br /> hiện một loại thuế theo tỷ lệ % dựa trên doanh thu<br /> bán hàng trên cơ sở ban hành ngưỡng chịu thuế<br /> giá trị gia tăng.<br /> - Bổ sung các quy định để bao quát được<br /> hoạt động kinh tế mới phát sinh trong kinh tế thị<br /> trường hội nhập cụ thể như hoạt động bán hàng<br /> qua mạng. Hiện nay, ở Việt Nam hình thức bán<br /> hàng này chưa có cơ chế quản lý chặt chẽ. Chưa<br /> có một văn bản quy phạm pháp luật nào điều chỉnh<br /> hoạt động thu thuế chuyên sâu ở lĩnh vực này. Do<br /> vậy, cơ quan thuế cũng chưa có máy móc, nhân sự<br /> đủ tay nghề để quản lý thu thuế đối với những hoạt<br /> động kinh doanh trên mạng. Trước mắt, Chính phủ<br /> cần có quy định Bộ Tài chính, ngành ngân hàng,<br /> viễn thông, cơ quan cấp giấp phép hoạt động (Sở<br /> Kế hoạch đầu tư) phối hợp với cơ quan thuế để<br /> kiểm tra hoạt động kinh doanh của các trang mạng<br /> có kinh doanh, thu phí. Cụ thể:<br /> Bộ Tài chính: Quy định hình thức kinh doanh<br /> qua mạng phải thanh toán qua ngân hàng.<br /> Sở kế hoạch đầu tư: Kiểm tra chặt nội dung<br /> đăng ký kinh doanh về địa bàn hoạt động, mặt hàng<br /> buôn bán.<br /> Viễn thông: Quy định việc xây dựng hệ thống<br /> bán hàng qua mạng đạt tiêu chuẩn như thống kê số<br /> lượng giao dịch (cho biết thông tin lịch sử giao dịch<br /> cụ thể), số tiền giao dịch và thông tin khách hàng.<br /> Khi đó bất kỳ công ty hay cá nhân bán hàng qua<br /> mạng ở địa bàn nào, cơ quan thuế cũng kiểm tra<br /> được doanh thu.<br /> Ngân hàng: xây dựng biểu phí phù hợp, vì đây<br /> là hoạt động kinh doanh dựa vào sự tin tưởng nên<br /> rất cần trung gian thanh toán giữa người mua và<br /> người bán. Người mua chuyển tiền vào tài khoản<br /> trung gian tại ngân hàng, người bán giao hàng được<br /> người mua chấp nhận thì ngân hàng sẽ chuyển tiền<br /> từ tài khoản trung gian vào tài khoản người bán. Nếu<br /> người mua không chấp nhận hàng thì ngân hàng<br /> chuyển tiền trả lại tiền cho người mua, đồng thời<br /> cung cấp chứng từ cho bên bán để làm cơ sở khi<br /> cơ quan thuế kiểm tra việc ghi nhận doanh thu (trên<br /> chương trình có ghi nhận giao dịch thành công).<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 171<br /> <br />